Σαμοθρακίτικη Ντοπιολαλιά

Γράφει η Άννα Δεληγιάννη Τσιουλπά

Τ’αμπέλ’! 

Η μπάρμπα Θανάης γείχι γιένα γαδαέλια κι όντι ανέβινι να πάει στ’ αμπέλ’ δε ντουν ένοιαζι ντιπ’ πότι έλα σώσ’. Η Δημτάακς ανουχλιένταν να ντου βλεπ’ κάθι μία να καν’ του γίδγιου του δρουμουλόγιου κι κάθι βουλά έλιγι μόλις ντουν έβλιπι:Άαχ Μιγαλουδύναμι ,τι ένι κι έευτου ,λέγου κι βγιάζιτι ,όσου να πάει αα γεν’ γιόμα, πότι αα κλώσ’!Μνια μία η μπάρμπα Θανάης σφύρζι κι ανάμισα μουρμούρζι γιένα τααγδέλ’.Μόλις ντου πνάσκει η Δημτάακς άφσι τα ζα κι έτιιξι σιασιαπάν σ’ντου δόομου να ντου νταγιαντήσ’ κι να ντου πγιασ’ σ’ ντη κβέντα. 
-Εε, μπάρμπα Θανάσ’ για πού τόβαλις γιαα! 
-Μη ουουτάς ,να ως τα’ αμπιλούδ’ πάγου . 
-Κάθι μία παγένς; 
-Μμ οχ’ κι κάθι μία ,μουου σκιδόν,ζήισ’χουουνίισ’ τ’αμπέλ’ ένι πιδέλ’ κι θελ’ απού γούλα! 
-Κι τι κάνς ; 
-Τι κάνου,άστα τ’ αμπέλ’ πιδίμ’ εχ’ δλεια γούλου ντου χόονου,σα δε βγιάζισι αα σι πω μνια ιστουρία. 
Έκατσι η Δημτάακς σι μνια πέταα απανιβασκά στου σετ’ κι η μπάρμπα Θανάης αμ’ παν απ’ ντου γάδαου έλιγι κι δε τα γίσουνι! 
Μνια βουλά γιένας γουνιός γείχι τιργιά αγόργια κι γιένα κουρτσαδέλ’.Του κουρτσαδέλ’ του δώκει γιένα σπίτ’ μι πιρβόλ’,κι τ’ αγόρια τα δώκει γιένα μιγάλου αμπέλ’ . Μόλις τσι μοίασι ,σι καμπόσις μέις πέθανι κιόλα!Σαν-ι παντιιυτήκαν ,οι νύφις φαγώνταν :τι να του κάνουμ τ’ αμπέλ’ ιμείς δε πίνουμ πγιουτί ,δε μας δώκει κα ,του σπίτ’ να βάλουμ του κιφάλ’ μας κιο θέλα ντου σπτώσουμ’ ντου Μχαλ’(ντου γαμπόο).Σήμια μον’ σώγαμπουους να γείσι κι κουμάτ’ τιρτιπλής κι σών’. 
Ε, του κουρτσαδέλ’ αγανάχτσι κι μνια μία τσι γείπι:’λάτι βρε κιφαλάδις σιαδώ ,μας έχιτι γούλη μία στου στόμα σας, πάρτι του μιρτκό μ’ κ’ ιγώ αα πάου του θκο σας. 
-Κάλα πώς αα γεν’ γείπι η Κουσταντής δεν ένι εύκουλου! 
-Ταχιά ιγώ μαζεύου τα σπάπγια μ’ κι παγαίνου απου ‘κει σ’ τς Κάντινας ,αα φέου κι τρεις μαρτύρ’ κι αα σας δώσου του μιρτκό μ’ καμ’ βαλ’ οι γ ιυναίκις σας μέσα γλώσσα. 
Γούλα γινήκαν όπους τα γείπαν.Η Μχαλς δεν έβγαλι τσμουδγιά η καμένους. 
Όντι όμους μαζεύαν τα μπαγάζια κι σμαζεύαν ότ γήνταν απ’ του σπίτ’η Βγινούδα βήικι γιένα χαρτί μεσ’ ντη στιφανουθήκ’ τς μάνα ι τς –ικείν’πέθανι ντιπ νια! 
Κατ’ απ’ ντ έβγαλι να ντη καθαΐσ’ του γείδι απού πίσου μιργιά μεσ’ του πανί.Του γείχι γραμμένου η μπαμπά ι τς κι έλιγι:Βγινούδα μάνα μ’,ιπειδή η μάνα σ’ απέθανι κι σι δίνου τα πράματα απ’ του σπίτ’ ,κ ιπειδή αα σας μοιάσου ό,τ έχου- να μη πιθάνου κ ιγώ- σι λέγου τούτουνου.Στς παίδ’ αα δώσου τ’αμπέλ’ μου κείν’ γείνι τιμπέλδις κι αα τσιαμπαλαντήσ’.Ισύ ,για να μην έις φασαρίις αα τσι δώις του μιρτκό σ’ κιαα παρς τ ‘αμπέλ’.Μον να ξερς ,τ’ αμπέλ’ ένι σα ντουν άθιιπου θελς πιριποίησ’,άλλ’ δλεια δε χειργιάζτι να κάντι ,αα σας τ’ αποξβαζ’ κι μι του παααπάν’. 
Η Δημτάακς αρέσκει μου τα ζα σιμπήκαν μεσ’ του φααμένου τ’Αντιργιά κι έλα φαν’ τα μπόλια . 
-Πέμι μον ‘ τι γένκι γιατί αα σβύιιξ’ η κουρουτζής,έντουν απ’ κατ’ πιρνά. 
Οι παίδ’ πήαν του σπίτ’ κι δεν ι γείχαν κάντιμπουτα κι η Βγινούδα μι τ’αμπέλ’ κι μι καθμιρνή δλειά -η Μχαλς κάνταν μέσα απ’ ανατουλή σι δύσ’-έκανι πέντι πιδγιά κι τα πιδγιατς τα μιγάλνι μι τα καλύτια κ ικιά φτέψαν κι άλλα κλήματα κι πήαν κι τα ξαδέρφγια τς κι ζήσαν αυτοίν καλά κι μεις μακάρ’ να βουηθά η Μιγαλουδύναμους να γείμαστι καλά όσα χόονια μας δώσ’! 
-φρρρ,η κουρουτζής. 
-Μη ,μη Κυργιακούδ’ ,κάνι στααβά μάτγια ,πγιάσκα σ ντη κβέντα μι ντου μπάρμπα Θανάσ’ ! 
-Αα κάλα σα πγιάνισι σ’ ντη κβέντα ,αα ν’ αφήνς τς αίγις να τώων’ τ’ κόζιμ τα δένταα! 
-Άιντι πιδί μ’ Κυργιάκ’ κάνι -όπ’ σι παίρν΄-κι κουμάτ’ στααβά μάτγια, να ιγώ ντου πήα σ’ ντου λιμό μ’ ,γείπι η μπάρμπα Θανάης. 
-Σαν ‘ενι πάνι στ’ αμπέλ’ κι αα ν’έρτου απ’ έεκ’ να μι πεις κ’ιμένα τι ντου γείπις κι παράτσι κι τα ζα. 
Αα μπράβου ,σα δεν έις γέρου, γέρου ν’αγουάιζ, άιντι παγένου κι έλα.