Αυτό αφορά στην προώθηση της οικονομίας, τη στήριξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση της ανεργίας - πάνω απ 'όλα για τους νέους ανθρώπους,στους οποίους πρέπει να δώσουμε μια θετική προοπτική και τη δυνατότητα της ευημερίας στο μέλλον "."Ο Επίτροπος συναντήθηκε επίσης με τον Περιφερειάρχη Αν. .Μακεδονίας και Θράκης Άρη Γιαννακίδη αναφέροντας ότι η Περιφέρεια και υποστήριξε τις προσπάθειές του να υιοθετήσει μια στρατηγική για έξυπνη εξειδίκευση και την ετοιμότητά που να γίνει πραγματικότητα το όραμα για την περίοδο 2014-2020 που να βασίζεται στη γνώση, καινοτομία και εξωστρέφεια της οικονομίας που να αναζητά μια καλά καθορισμένη στρατηγική, εστιάζοντας σε περιορισμένες προτεραιότητες που υποστηρίζονται από στερεά μηχανισμούς διακυβέρνησης. "
Ομιλία Περιφερειάρχη στην εκδήλωση
Κυρίες - Κύριοι σας καλωσορίζω στην σημερινή ενημερωτική συνάντηση με κεντρικό ομιλητή τον Επίτροπο κ. Γιοχάνες Χαν, αρμόδιο για θέματα περιφερειακής πολιτικής.
Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για μένα, με την ιδιότητα του πρώτου αιρετού Περιφερειάρχη, να καλωσορίζω εκ μέρους ολόκληρης της θεσμικής κοινωνίας της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας – Θράκης τον κ. Χαν.
Υποδεχόμαστε σήμερα στην Περιφέρειά μας έναν Επίτροπο που αποδεδειγμένα είναι πρώτα φιλέλληνας, και δεύτερον φίλος και πιστός συνομιλητής των αυτοδιοικητικών αρχών. Η στάση του αυτή και ιδιαίτερα η ανάπτυξη διμερών επαφών με τις Ελληνικές Περιφέρειες, αποδεικνύει την εμπιστοσύνη του προς τις πρώτες αιρετές περιφερειακές αρχές της χώρας μας, αλλά και τον σοβαρό ρόλο που αυτές πρέπει να έχουν στην αναπτυξιακή διαδικασία. Οι συναντήσεις αυτές, στη σημερινή συγκυρία, όπου βρισκόμαστε στη φάση της προετοιμασίας μιας νέας προγραμματικής περιόδου, αποκτούν ιδιαίτερη αξία και από μόνες τους σηματοδοτούν πολλά.
Κύριε Χαν, καλώς ήλθατε στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης.
Εναρμονιζόμενος με την στόχευση της σημερινής εκδήλωσης θα επιχειρήσω να σας παρουσιάσω τις προτεραιότητες, τις ιεραρχήσεις και τις ενέργειες που προγραμματίζουμε, αξιοποιώντας το θεσμικό και χρηματοδοτικό πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου, για να θέσουμε την Περιφέρεια σε αναπτυξιακή τροχιά.
Η Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας – Θράκης διεκδικεί μία από τις πρώτες θέσεις στο βάθρο της κοινωνικοοικονομικής δυσπραγίας. Μετά την Ήπειρο και τη Δυτική Ελλάδα, η Περιφέρειά μας έχει το χαμηλότερο κατά κεφαλή ΑΕΠ της χώρας. Η κατάσταση αυτή ισχύει διαχρονικά και κατά την παρούσα οικονομική συγκυρία έχει χειροτερεύσει. Τα όποια θετικά αποτελέσματα από τις ασκηθείσες κατά το παρελθόν πολιτικές, περιορίζονται, ακόμα και ανατρέπονται από την αύξηση του ανταγωνισμού, αλλά και από τις ραγδαίες και οριζόντιες επιπτώσεις της κρίσης και της ύφεσης. Ο παραγωγικός ιστός βρίσκεται στο χείλος της ολικής αποδιάρθρωσης, η επιχειρηματικότητα χειμάζεται, η ανεργία και τα αδιέξοδα αυξάνονται καθημερινά.
Σε αυτή την εξαιρετικά δυσμενή οικονομική συγκυρία, η Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας - Θράκης καλείται να αναδιαμορφώσει τον μεσομακροπρόθεσμο αναπτυξιακό της προγραμματισμό μέσω μιας ολοκληρωμένης διαδικασίας στρατηγικού σχεδιασμού σε συνεργασία με τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους που δραστηριοποιούνται στα όριά της. Δεν αρκεί η αποτύπωση μίας κατάστασης. Απαιτείται ταυτόχρονα συλλογική εγρήγορση και αντανακλαστικά που να προβάλουν λύσεις για το άμεσο μέλλον.
Στην απαρχή της θεσμικής μας παρουσίας, ως νέα Διοίκηση, δρομολογήσαμε την κατάρτιση του στρατηγικού σχεδιασμού για την Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας – Θράκης. Εκπονήσαμε το επιχειρησιακό πρόγραμμα της Περιφέρειας και συνεργαστήκαμε στενά με τη μελετητική ομάδα που ανέλαβε την αποτίμηση και αναθεώρηση του υφιστάμενου Χωροταξικού Σχεδίου. Τα αποτελέσματα τα συζητήσαμε στο Περιφερειακό Συμβούλιο αλλά και σε επανειλημμένες συναντήσεις με τους κοινωνικούς εταίρους. Πρόσφατα, στις 18 Απριλίου, διοργανώσαμε το Περιφερειακό Αναπτυξιακό μας Συνέδριο με πρωτοφανή συμμετοχή εκ μέρους όλων των κοινωνικο-οικονομικών φορέων της Περιφέρειάς μας. Στο πλαίσιο αυτού του γόνιμου διαλόγου συναποφασίσαμε όλοι μαζί για το βασικό αναπτυξιακό μας στόχο, το όραμά μας.
Ο βασικός αναπτυξιακός μας στόχος είναι :
Η σταδιακή ανασυγκρότηση και ο εκσυγχρονισμός του παραγωγικού προτύπου της Περιφέρειας, η διατήρηση, και κατά το δυνατόν εμβάθυνση, της κοινωνικής συνοχής σε περιβάλλον αυξανόμενου ανταγωνισμού, ύφεσης και κρίσης, με την αξιοποίηση των πόρων της Περιφέρειας, την κινητοποίηση των υφισταμένων αλλά και νέων κοινωνικών συλλογικοτήτων και την αξιοποίηση της γεωγραφικής της θέσης.
Επιτρέψτε μου αρχικά να αναφερθώ στο πως εμείς εννοούμε την αξιοποίηση της γεωγραφικής θέσης της Περιφέρειάς μας. Η επιλογή μας αυτή στοχεύει στη μεγιστοποίηση των ωφελειών που θα προκύψουν από μια σειρά καθοριστικών, πλην όμως εξωτερικών ως προς το περιφερειακό οικονομικό σύστημα, παραγόντων, όπως είναι η κατασκευή των διευρωπαϊκών μεταφορικών και ενεργειακών δικτύων. Η διασύνδεση της Περιφέρειας με τα οδικά και σιδηροδρομικά διευρωπαϊκά δίκτυα αλλά και η ανάδειξή της σε ενεργειακό κόμβο παρέχουν τη δυνατότητα για σημαντική αλλαγή της παραγωγικής βάσης της Περιφέρειας και την ανάδειξη νέων δυναμικών κλάδων, όπως είναι το διαμετακομιστικό εμπόριο (logistics). Η αναδιάρθρωση της παραγωγικής βάσης της Περιφέρειας προϋποθέτει την προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων, στόχος που σίγουρα εξυπηρετείται από τη σημαντική αναβάθμιση των μεταφορικών υποδομών.
Η Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας - Θράκης διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αξιοποίηση του Βόρειο - Βορειοανατολικού άξονα ανάπτυξης της χώρας προς τα Βαλκάνια, τη νέα Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη, συμβάλλοντας έτσι στη δυναμική ένταξη της Ελλάδας στο διεθνές και ιδιαίτερα στο ευρωπαϊκό περιβάλλον. Ειδικότερα, τα Βαλκάνια και ο πέραν αυτών χώρος, η Ευρώπη των 27, παρέχει ευκαιρίες για νέες διακρατικές σχέσεις που αφορούν χώρες πέραν των άμεσων συνόρων της Ελλάδας, όπως είναι οι ανατολικοευρωπαϊκές χώρες και αυτές του Ευξείνου Πόντου.
Στην Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας - Θράκης, τα υπό κατασκευή και προγραμματιζόμενα έργα μεταφορικής υποδομής (κυρίως οδικά και λιμενικά, αλλά και σιδηροδρομικά) αποτελούν κύριο σκέλος της αναπτυξιακής πολιτικής, ενώ παράλληλα δημιουργούν προϋποθέσεις για τη λειτουργία στην Περιφέρεια ενός συστήματος συνδυασμένων μεταφορών.
Για την επίτευξη αυτής της αναπτυξιακής μας στρατηγικής ως Περιφέρεια αλλά και ως χώρα στοχεύουμε:
· ως προς τις οδικές υποδομές
*στην ολοκλήρωση τμημάτων του πρώην Πανευρωπαϊκού Διαδρόμου (9) και ειδικότερα του κάθετου άξονα της Εγνατίας Οδού, Ορμένιο - Αρδάνιο - Αλεξανδρούπολη και εναλλακτικά του κάθετου άξονα της Εγνατίας Οδού, Νυμφαία – Κομοτηνή. Στον πρώτο τα εναπομείναντα τμήματα κατασκευάζονται ενώ στον δεύτερο, τον οποίο θα επισκεφθείτε στη συνέχεια, ένα σημαντικό, το βασικότερο τμήμα του είναι υπό ολοκλήρωση,
* στην ολοκλήρωση του κάθετου άξονα Καβάλα (λιμάνι) – Δράμα – Σέρρες (Προμαχώνας) (Αυτοκινητόδρομος Ε61) που θα συνδέσει απευθείας τη Περιφέρεια με τον Πανευρωπαϊκό Διάδρομο (4). Αξίζει να τονισθεί ότι για το τμήμα Καβάλα – Δράμα του άξονα αυτού, που για τη Περιφέρειά μας έχει προτεραιότητα, η εκπόνηση των μελετών χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ (Πρόγραμμα Μακεδονία-Θράκη) με ορίζοντα ολοκλήρωσης τα μέσα του 2014,
* στην ολοκλήρωση των καθέτων αξόνων Ξάνθης - Εχίνου - Ελληνοβουλγαρικών συνόρων και Δράμας – Εξοχής - Ελληνοβουλγαρικών συνόρων που θα συνδέσουν τη Περιφέρεια με την ενδοχώρα της Βουλγαρίας και ακολούθως με τον Πανευρωπαϊκό Διάδρομο (4). Στο σημείο αυτό να αναφέρω ότι για τον κάθετο άξονα της Ξάνθης οι μελέτες είναι υπό εκπόνηση για το συνολικό μήκος του κάθετου άξονα με χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Εδαφικής Συνεργασίας «Ελλάδα – Βουλγαρία» και ορίζοντα ολοκλήρωσης των πρώτων τμημάτων αυτού στα μέσα του 2014,
* στην προσπάθεια προώθησης της δημιουργίας ενός νέου πανευρωπαϊκού διαδρόμου που θα συνδέει οδικά τη Κομοτηνή με τα σύνορα Ρουμανίας – Μολδαβίας μέσω Χασκόβου – Ρούσε/Γκιοργκίου – Βουκουρεστίου – Μαρασέστι και με κατεύθυνση προς Κισινάου και Οδησσό.
· ως προς τις σιδηροδρομικές υποδομές
* στην επέκταση των υφισταμένων συνδέσεων προς τις όμορες χώρες, ειδικά με το λιμάνι του Μπουργκάς της Βουλγαρίας και τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας αυτής καθώς και της σύνδεσης της Κομοτηνής με τη πόλη Ποντκόβα της Βουλγαρίας, στο πλαίσιο του προωθούμενου προς δημιουργία νέου πανευρωπαϊκού διαδρόμου,
* στην επέκταση του δικτύου σε χώρους οικονομικού ενδιαφέροντος (βιομηχανικές περιοχές, λιμάνια, κ.ά.). Σε ότι αφορά τη σύνδεση των λιμανιών, πρέπει να αναφερθεί ότι ήδη έχει δημοπρατηθεί η σύνδεση του νέου προβλήτα εμπορευματοκιβωτίων του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ (Πρόγραμμα Μακεδονία-Θράκη) ενώ είναι υπό εκπόνηση οι μελέτες σύνδεσης του νέου εμπορικού λιμανιού της Καβάλας, με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης αυτών το τέλος του 2015,
* στη δημιουργία νέας σιδηροδρομικής σύνδεσης που θα διατρέχει ολόκληρη τη Περιφέρεια και θα συνδέει τη Θεσσαλονίκη με την Αλεξανδρούπολη και τα Ελληνοτουρκικά σύνορα, επιδιώκοντας την ένταξη αυτής της γραμμής στα σιδηροδρομικά ευρωπαϊκά δίκτυα σαν διπλή ηλεκτροκίνητη γραμμή υψηλών ταχυτήτων.
· ως προς τις θαλάσσιες μεταφορές και τις λιμενικές υποδομές
* στο εμπορευματικό λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, πέραν των οδικών και σιδηροδρομικών συνδέσεων που προαναφέρθηκαν, επιδιώκεται η ολοκλήρωση των εργασιών εκβάθυνσης της λιμενολεκάνης, έργο που δημοπρατήθηκε με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ – τομεακό πρόγραμμα και η υλοποίηση των έργων πολυχρηστικού σταθμού στη χερσαία ζώνη,
* στο νέο εμπορευματικό λιμάνι της Καβάλας «Φίλιππος Β΄», πέραν της σιδηροδρομικής σύνδεσης που προαναφέρθηκε, προωθείται η ενίσχυσή του μέσω της βελτίωσης των υποδομών και ολοκλήρωσης των εργασιών επέκτασής του που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ – τομεακό πρόγραμμα.
Από την πλευρά μας κάνουμε κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο εντός του οποίου θα είναι εφικτή η χρηματοδότηση και υλοποίηση των επιδιώξεων που σας προανέφερα. Στην κατεύθυνση αυτή η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης ως μέλος της Ένωσης των Παράκτιων Περιφερειών της Ευρώπης (CPΜR) συνέβαλε καταλυτικά στην διαμόρφωση των παρατηρήσεων της Ένωσης επί της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για έναν αναθεωρημένο κανονισμό, που θα αφορά στον χαρακτηρισμό και σχεδιασμό των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών. Ευελπιστούμε στην αποδοχή των παρατηρήσεων αυτών, που είναι καθοριστικού χαρακτήρα για την Περιφέρειά μας, προσδοκώντας και στη δική σας συμβολή για αυτό.
Το επιμύθιο, ο καμβάς και η ταυτότητα της αναπτυξιακής μας πρότασης είναι η Περιφέρειά μας με τα δύο της λιμάνια, μέσω συνδυασμένων μεταφορών, να διασυνδεθεί με τα Παραδουνάβια και Παρευξείνια λιμάνια και κατ’ αυτό τον τρόπο να αποτελέσει ένα κέντρο διαμετακόμισης εμπορευμάτων, εναλλακτικό και ανταγωνιστικό με τα στενά του Βοσπόρου, που εμφανίζουν περιβαλλοντικό υπερκορεσμό αλλά και κόστος σε χρόνο και χρήμα.
Επανερχόμενος στο όραμά μας, θα αναφερθώ σύντομα στις προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, προκειμένου να γίνει αυτό πραγματικότητα. Στο νέο περιβάλλον όπως αυτό ορίζεται από το τροποποιημένο κανονιστικό πλαίσιο, τις κανονιστικές «καινοτομίες» της νέας προγραμματικής περιόδου, είμαστε υποχρεωμένοι να σχεδιάσουμε με γνώμονα: · την επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, μέσω αυστηρής ιεράρχησης προτεραιοτήτων και ενίσχυσης των απαραίτητων συνεργειών,
· την εστίαση στα επιδιωκόμενα αποτελέσματα και όχι στην κατ’ ανάγκη απορρόφηση, με απώτερο στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας για όλους τους πολίτες,
· την επικέντρωση των μελλοντικών δαπανών σε τομείς προτεραιότητας, με στόχο τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου της χρηματοδότησης μέσω των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν, με απλά λόγια «να υλοποιήσουμε περισσότερα, με λιγότερα».
Ταυτόχρονα γνωρίζουμε ποιές είναι οι υποχρεώσεις μας για να ανταπεξέλθουμε με επιτυχία στις προκλήσεις αυτού του σχεδιασμού και της αποτελεσματικής υλοποίησής του. Η σημαντικότερη από αυτές, μία από τις αιρεσιμότητες όπως λέγονται που μας αφορά άμεσα, είναι η υποχρέωση που έχουμε για τη διατύπωση μιας Περιφερειακής στρατηγικής έρευνας και καινοτομίας για έξυπνη εξειδίκευση (στρατηγικές RIS3).
Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σε όλους τους τομείς της οικονομίας της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας – Θράκης είναι βασικός στόχος στο σχεδιασμό της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, καθώς έτσι θα ενισχύσουν τη θέση τους οι υπάρχουσες επιχειρήσεις και θα δοθεί η δυνατότητα να δημιουργηθούν νέες, με αποτέλεσμα θέσεις εργασίας, στήριξη εξαγωγών, υποκατάσταση εισαγωγών, δημιουργία εγχώριου προϊόντος.
Ένα βασικό εργαλείο που προκρίνεται για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 με σκοπό την βελτίωση της θέσης των επιχειρήσεων είναι η υποστήριξη καινοτόμων δράσεων. Η καινοτομία είτε ως αποτέλεσμα βασικής έρευνας που οδηγεί στη δημιουργία νέων προϊόντων, είτε ως αποτέλεσμα νέων μεθόδων οργάνωσης παραγωγής, υπηρεσιών, διάθεσης προϊόντων, είναι σημαντικός παράγοντας στήριξης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Για να εξυπηρετηθεί αυτός ο στόχος θα πρέπει σημαντικό μέρος των πόρων να στραφούν σε καινοτόμες δράσεις στήριξης των επιχειρήσεων, στην έρευνα εντός των επιχειρήσεων, αλλά και στην στοχευμένη έρευνα στο Πανεπιστήμιο και στο ΤΕΙ που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες της αγοράς και θα είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένου σχεδιασμού που θα έχει γίνει σε συνεργασία με τις επιχειρήσεις.
Στη κατεύθυνση αυτή, με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει πραγματοποιηθεί από ομάδα ειδικών, αξιολόγηση του επιπέδου έρευνας, καινοτομίας και έξυπνης εξειδίκευσης για τη Περιφέρειά μας. Η αξιολόγηση αυτή αποτέλεσε τη βάση συζήτησης σε ειδικό εργαστήριο (workshop) που πραγματοποιήθηκε με επιτυχία την 17η Απριλίου και στο οποίο συμμετείχαν φορείς έρευνας (Πανεπιστήμιο, ΤΕΙ, ερευνητικό κέντρο «ΑΘΗΝΑ», ΙΝΑΛΕ), εκπρόσωποι επιχειρηματικού κόσμου (Επιμελητήρια αλλά και ικανοποιητικός αριθμός επιχειρήσεων), εκπρόσωποι της Διοίκησης αλλά και της κοινωνίας των πολιτών.
Ως Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας – Θράκης έχουμε ήδη δρομολογήσει τις αναγκαίες διαδικασίες για την εκπόνηση της Περιφερειακής στρατηγικής έρευνας και καινοτομίας για την έξυπνη εξειδίκευση. Συστατικό στοιχείο των διαδικασιών αυτών αποτελεί η συγκρότηση, από τις αρχές του 2013, της ομάδας διαχείρισης της στρατηγικής για την έξυπνη εξειδίκευση, αλλά και η πρόσφατη απόφασή μου για τη σύσταση του Περιφερειακού Συμβουλίου Καινοτομίας, με τη συμμετοχή όλων των προβλεπομένων φορέων, ορίζοντας ταυτόχρονα και τον Πρόεδρο αυτού.
Ως βασικοί άξονες αναπτυξιακής στρατηγικής για τη Περιφέρεια Αν Μακεδονίας – Θράκης ενόψει της νέας περιόδου προσδιορίζονται οι ακόλουθοι:
· η επίτευξη ενός επιχειρηματικού περιβάλλοντος ευνοϊκού για τις επιχειρήσεις,
· η αύξηση της συμμετοχής του πληθυσμού στην αγορά εργασίας, οι περαιτέρω επενδύσεις στην εκπαίδευση και η προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμησης της φτώχειας,
· η δημιουργία βιώσιμων υποδομών για την ανάπτυξη της απασχόλησης,
· η ανάπτυξη μιας οικονομίας με φιλικά χαρακτηριστικά ως προς το περιβάλλον και αποδοτικής ενεργειακά,
· η υλοποίηση διοικητικών μεταρρυθμίσεων με στόχο μια πιο αποτελεσματική και υπεύθυνη Διοίκηση.
Στο πλαίσιο αυτών των αξόνων αναπτυξιακής στρατηγικής, ως βασικές προκλήσεις και προτεραιότητες κατά το σχεδιασμό της νέας περιόδου, σκιαγραφούνται οι κάτωθι:
· η ενδυνάμωση των δεσμών της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας με τις επιχειρήσεις, για την προώθηση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας,
· η ανάγκη βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ της περιοχής
· η ανάγκη για περαιτέρω βελτίωση υπηρεσιών Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνιών,
· η ολοκλήρωση βασικών δικτύων υποδομών με κύριο βάρος σε αυτές των μεταφορών αλλά και της διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων,
· η συμπλήρωση των απαραίτητων κοινωνικών υποδομών,
· η αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων,
· η προώθηση μιας ενεργειακά αποδοτικής οικονομίας με χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δίδοντας κυρίως έμφαση στη γεωθερμία.
Η οριστικοποίηση αυτών των προτεραιοτήτων καθώς και η περαιτέρω εξειδίκευσή τους σε δράσεις είναι μία διαδικασία σε εξέλιξη. Για την ενίσχυση της συνεργασίας κατά τη προετοιμασία και την εξειδίκευση του νέου επιχειρησιακού Προγράμματος έχουμε προχωρήσει στη συγκρότηση ομάδων, κατά βασικό τομέα, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από όλους του αρμόδιους κατά περίπτωση κοινωνικο-οικονομικούς φορείς της Περιφέρειάς μας.
Η αρχιτεκτονική των επιχειρησιακών προγραμμάτων της νέας προγραμματικής περιόδου θα πρέπει να εγγυάται τη κυριότητα και εγγύτητα της λήψης αποφάσεων, την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων, τη χρηστή και διάφανη οικονομική διαχείριση. Στο πλαίσιο αυτό, είναι απαραίτητο να διδαχθούμε από τα λάθη του παρελθόντος.
Είναι κοινά αποδεκτό ότι μία από τις σημαντικότερες αδυναμίες του ΕΣΠΑ αφορά στην αρχιτεκτονική δομή των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και ειδικά των Περιφερειακών αφού στη τρέχουσα περίοδο έχουμε Επιχειρησιακά Προγράμματα σε επίπεδο μείζονος Περιφέρειας, παρατηρείται πλήθος εκχωρήσεων και ενδιάμεσων φορέων που διαχειρίζονται πόρους χωρίς συντονισμό και έλεγχο της συνάφειας και συμπληρωματικότητας των παρεμβάσεων, κ.λπ. Το γεγονός αυτό ήταν αποτέλεσμα μίας κεντρικής πολιτικής επιλογής συγκεντρωτισμού χρήσης των πόρων σε επίπεδο Υπουργείων με ιδιαίτερη ένταση στους πόρους του Γεωργικού και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου.
Τα παραδείγματα είναι πολλά, μερικά δε από αυτά κραυγαλέα. Ο σχεδιασμός, η ένταξη και η διαχείριση έργων όπως π.χ. κατασκευή δικτύων ύδρευσης και υγρών αποβλήτων, βιολογικών καθαρισμών, αποκατάστασης ΧΑΔΑ, αγροτικής οδοποιίας, αναδασμών, διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, υλοποιείται από Διαχειριστικές Αρχές των Υπουργείων. Οι δράσεις έρευνας και καινοτομίας που υλοποιούνται στην Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας-Θράκης διαχειρίζονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας χωρίς καμία συμμετοχή και ενημέρωση της Περιφέρειας τόσο για τους φορείς που συμμετέχουν όσο για τα παραγόμενα αποτελέσματα και τη χρησιμότητα αυτών. Και αυτός δεν είναι ο μόνος τομέας, αλλά τον αναφέρω λόγω του σημαντικού ελλείμματος που δημιουργείται στον καθορισμό της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης στην Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας-Θράκης. Όσον αφορά δε τις εκχωρήσεις από τα άλλα δύο ταμεία (ΕΚΤ και Γεωργικό), παρόλα τα επανειλημμένα αιτήματα μας προκειμένου να διασφαλιστεί ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας παρεμβάσεων χωρικής ανάπτυξης (ορεινές μειονεκτικές περιοχές στην οροσειρά της Ροδόπης, παράκτιες και νησιωτικές, περιοχές υποβαθμισμένων οικισμών), μόλις προχθές μας εκχωρήθηκε σχετικό ποσό από την αρμόδια Γενική Γραμματεία του Υπουργείου Εργασίας από πόρους του ΕΚΤ και μόνο για τους τελευταίους, δηλαδή τους υποβαθμισμένους οικισμούς.
Αξιολογώντας την εμπειρία από την υλοποίηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου (2007 – 2013), προτείνουμε οι παρεμβάσεις της νέας προγραμματικής περιόδου να υλοποιηθούν, κυρίως μέσω 13 Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων με πολυταμειακά και πολυτομεακά χαρακτηριστικά. Προτείνουμε η διαχείριση των πράξεων, ήτοι η ένταξη, η χρηματοδότηση, η παρακολούθηση της πορείας υλοποίησής τους και η ολοκλήρωσή τους να γίνεται από την ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ με μοναδικό κριτήριο τη ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ του έργου. Έργα που χωροθετούνται εντός των διοικητικών ορίων της Περιφέρειας να διαχειρίζονται από την Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας αυτής.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση της προτεινόμενης Αρχιτεκτονικής για τη Διαχείριση της προγραμματικής περιόδου 2014 – 2020 είναι η περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου της ΜΟΔ Α.Ε. και των Διαχειριστικών Αρχών των Περιφερειών, που σήμερα είναι «Ενδιάμεσες», οι οποίες συμβάλουν τόσο στην επιτυχή ολοκλήρωση των Προγραμμάτων της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, όσο και στην υποστήριξη του σχεδιασμού των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020.
Η εξέλιξη του τρέχοντος Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Αν. Μακεδονίας-Θράκης θεωρώ ότι αποτελεί τον αδιάψευστο μάρτυρα για τις ικανότητες της Περιφέρειας στον τομέα της αποτελεσματικής διαχείρισης. Η αιρετή Περιφερειακή αρχή ανέλαβε την ευθύνη διαχείρισης του Προγράμματος από την 1η Ιουλίου του 2011, σχεδόν δύο χρόνια πριν. Η πρόοδος του Προγράμματος, το οποίο ενεργοποιήθηκε στο σύνολο των θεματικών του προτεραιοτήτων, στο διάστημα που ακολούθησε μέχρι σήμερα (με στοιχεία της 5ης Ιουνίου 2013), αποτυπώνεται κυρίως στα ακόλουθα δύο χαρακτηριστικά:
· Το ποσοστό των συμβασιοποιήσεων σε σχέση με το εκχωρηθέν ποσό ανέρχεται στο 91,18% όταν αντίστοιχα την 30/6/2011 ήταν 32,87%, και
· Το ποσοστό των πληρωμών σε σχέση με τα εκχωρηθέντα ποσά ανέρχεται στο 48,24% όταν αντίστοιχα την 30/6/2011 ήταν 23,00%.
Από την ανωτέρω αναφορά είναι εμφανής η θεαματική βελτίωση στους ρυθμούς υλοποίησης του Προγράμματος, ουσιαστικά μιλάμε για ένα Πρόγραμμα που έχει «κλείσει». Έχει όμως ιδιαίτερη αξία για εμάς ότι η διαχείριση του τρέχοντος προγράμματος εκ μέρους της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας-Θράκης αξιολογείται θετικά τόσο από τις Υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και από τη Κεντρική Διαχειριστική Αρχή, με κριτήριο, πέραν των ποσοτικών μεγεθών, και των ποιοτικών χαρακτηριστικών που αυτό έχει.
Στο σημείο αυτό θα ήταν θεσμικό ατόπημα εάν δεν αναφερόμουν σε έναν σημαντικό παράγοντα που συνέβαλε στη σημερινή εξέλιξη του ΠΕΠ Αν. Μακεδονίας-Θράκης. Συνειδητά άφησα την αναφορά αυτή στο τέλος, για να τονίσω την ιδιαίτερη σημασία της. Ο παράγοντας αυτός δεν είναι άλλος από την αποδοτική συνεργασία με τους Δήμους της Περιφέρειάς μας. Πεποίθηση μου είναι, εκτιμώντας ότι αυτή αποτελεί κοινή άποψη και των είκοσι δύο (22) Δημάρχων της Περιφέρειας, ότι η καθιέρωση μιας ισότιμης συνεργασίας και συντονισμένης δράσης, μοναδικής ίσως σε πανελλήνια κλίμακα, αποτέλεσε την ακρογωνιαία βάση για την επιτυχή υλοποίηση του ΠΕΠ Αν. Μακεδονίας-Θράκης, μέσω του οποίου κατεβλήθη προσπάθεια να αντιμετωπισθούν τα μείζονα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ΟΤΑ Α’ βαθμού. Στο ίδιο πλαίσιο είναι κοινή η βούληση και των δύο βαθμών αυτοδιοίκησης για περαιτέρω εξειδίκευση και ενίσχυση της συνεργασίας, ενόψει της εκπόνησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων της νέας προγραμματικής περιόδου.
Κύριε Χαν, κλείνοντας την τοποθέτηση μου αυτή θα ήθελα να σας εκφράσω την κραυγή αγωνίας των χιλιάδων συμπολιτών μου, που προσβλέπουν στην έξοδο από την κρίση μέσα από μία διαδικασία που ουσιαστικά θα επανεκκινήσει το οικονομικοκοινωνικό γίγνεσθαι του τόπου μας.
Και για να γίνει αυτό έχει σημασία στο επίκεντρο αυτής της πολιτικής επιλογής μας να βρίσκεται πάντα η ανθρώπινη ζωή. Η ανάπτυξη δεν είναι μόνο στεγνά στατιστικά στοιχεία. Πρωτίστως είναι η εγγύηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας στον χώρο και στον χρόνο. Μία τέτοια Ευρώπη, ανθρωποκεντρική ονειρευόμαστε και επιθυμούμε και τώρα την ώρα της κρίσης είμαστε πλέον πεπεισμένοι ότι θα το πετύχουμε δουλεύοντας σκληρά, έχοντας όραμα για την Περιφερειακή ανάπτυξη και χρησιμοποιώντας όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία που η μεγάλη Ευρωπαϊκή μας οικογένεια διαθέτει.
Κύριε Επίτροπε
Ο τόπος μας είναι ευλογημένος, έχει μακραίωνη ιστορία διαθέτει απεριόριστες αναπτυξιακές δυνατότητες και κυρίως ανθρώπους που μπορούν να πραγματώσουν το όραμα. Ζητώ από εσάς να το μοιραστείτε μαζί μας και να καταγραφείτε στους φίλους μας που ο τόπος μας και οι συμπολίτες μου ξέρουν διαχρονικά να μνημονεύουν και να τιμούν.
Σας ευχαριστώ πάλι για τη παρουσία σας, ευχόμενος καλή παραμονή στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για μένα, με την ιδιότητα του πρώτου αιρετού Περιφερειάρχη, να καλωσορίζω εκ μέρους ολόκληρης της θεσμικής κοινωνίας της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας – Θράκης τον κ. Χαν.
Υποδεχόμαστε σήμερα στην Περιφέρειά μας έναν Επίτροπο που αποδεδειγμένα είναι πρώτα φιλέλληνας, και δεύτερον φίλος και πιστός συνομιλητής των αυτοδιοικητικών αρχών. Η στάση του αυτή και ιδιαίτερα η ανάπτυξη διμερών επαφών με τις Ελληνικές Περιφέρειες, αποδεικνύει την εμπιστοσύνη του προς τις πρώτες αιρετές περιφερειακές αρχές της χώρας μας, αλλά και τον σοβαρό ρόλο που αυτές πρέπει να έχουν στην αναπτυξιακή διαδικασία. Οι συναντήσεις αυτές, στη σημερινή συγκυρία, όπου βρισκόμαστε στη φάση της προετοιμασίας μιας νέας προγραμματικής περιόδου, αποκτούν ιδιαίτερη αξία και από μόνες τους σηματοδοτούν πολλά.
Κύριε Χαν, καλώς ήλθατε στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης.
Εναρμονιζόμενος με την στόχευση της σημερινής εκδήλωσης θα επιχειρήσω να σας παρουσιάσω τις προτεραιότητες, τις ιεραρχήσεις και τις ενέργειες που προγραμματίζουμε, αξιοποιώντας το θεσμικό και χρηματοδοτικό πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου, για να θέσουμε την Περιφέρεια σε αναπτυξιακή τροχιά.
Η Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας – Θράκης διεκδικεί μία από τις πρώτες θέσεις στο βάθρο της κοινωνικοοικονομικής δυσπραγίας. Μετά την Ήπειρο και τη Δυτική Ελλάδα, η Περιφέρειά μας έχει το χαμηλότερο κατά κεφαλή ΑΕΠ της χώρας. Η κατάσταση αυτή ισχύει διαχρονικά και κατά την παρούσα οικονομική συγκυρία έχει χειροτερεύσει. Τα όποια θετικά αποτελέσματα από τις ασκηθείσες κατά το παρελθόν πολιτικές, περιορίζονται, ακόμα και ανατρέπονται από την αύξηση του ανταγωνισμού, αλλά και από τις ραγδαίες και οριζόντιες επιπτώσεις της κρίσης και της ύφεσης. Ο παραγωγικός ιστός βρίσκεται στο χείλος της ολικής αποδιάρθρωσης, η επιχειρηματικότητα χειμάζεται, η ανεργία και τα αδιέξοδα αυξάνονται καθημερινά.
Σε αυτή την εξαιρετικά δυσμενή οικονομική συγκυρία, η Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας - Θράκης καλείται να αναδιαμορφώσει τον μεσομακροπρόθεσμο αναπτυξιακό της προγραμματισμό μέσω μιας ολοκληρωμένης διαδικασίας στρατηγικού σχεδιασμού σε συνεργασία με τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους που δραστηριοποιούνται στα όριά της. Δεν αρκεί η αποτύπωση μίας κατάστασης. Απαιτείται ταυτόχρονα συλλογική εγρήγορση και αντανακλαστικά που να προβάλουν λύσεις για το άμεσο μέλλον.
Στην απαρχή της θεσμικής μας παρουσίας, ως νέα Διοίκηση, δρομολογήσαμε την κατάρτιση του στρατηγικού σχεδιασμού για την Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας – Θράκης. Εκπονήσαμε το επιχειρησιακό πρόγραμμα της Περιφέρειας και συνεργαστήκαμε στενά με τη μελετητική ομάδα που ανέλαβε την αποτίμηση και αναθεώρηση του υφιστάμενου Χωροταξικού Σχεδίου. Τα αποτελέσματα τα συζητήσαμε στο Περιφερειακό Συμβούλιο αλλά και σε επανειλημμένες συναντήσεις με τους κοινωνικούς εταίρους. Πρόσφατα, στις 18 Απριλίου, διοργανώσαμε το Περιφερειακό Αναπτυξιακό μας Συνέδριο με πρωτοφανή συμμετοχή εκ μέρους όλων των κοινωνικο-οικονομικών φορέων της Περιφέρειάς μας. Στο πλαίσιο αυτού του γόνιμου διαλόγου συναποφασίσαμε όλοι μαζί για το βασικό αναπτυξιακό μας στόχο, το όραμά μας.
Ο βασικός αναπτυξιακός μας στόχος είναι :
Η σταδιακή ανασυγκρότηση και ο εκσυγχρονισμός του παραγωγικού προτύπου της Περιφέρειας, η διατήρηση, και κατά το δυνατόν εμβάθυνση, της κοινωνικής συνοχής σε περιβάλλον αυξανόμενου ανταγωνισμού, ύφεσης και κρίσης, με την αξιοποίηση των πόρων της Περιφέρειας, την κινητοποίηση των υφισταμένων αλλά και νέων κοινωνικών συλλογικοτήτων και την αξιοποίηση της γεωγραφικής της θέσης.
Επιτρέψτε μου αρχικά να αναφερθώ στο πως εμείς εννοούμε την αξιοποίηση της γεωγραφικής θέσης της Περιφέρειάς μας. Η επιλογή μας αυτή στοχεύει στη μεγιστοποίηση των ωφελειών που θα προκύψουν από μια σειρά καθοριστικών, πλην όμως εξωτερικών ως προς το περιφερειακό οικονομικό σύστημα, παραγόντων, όπως είναι η κατασκευή των διευρωπαϊκών μεταφορικών και ενεργειακών δικτύων. Η διασύνδεση της Περιφέρειας με τα οδικά και σιδηροδρομικά διευρωπαϊκά δίκτυα αλλά και η ανάδειξή της σε ενεργειακό κόμβο παρέχουν τη δυνατότητα για σημαντική αλλαγή της παραγωγικής βάσης της Περιφέρειας και την ανάδειξη νέων δυναμικών κλάδων, όπως είναι το διαμετακομιστικό εμπόριο (logistics). Η αναδιάρθρωση της παραγωγικής βάσης της Περιφέρειας προϋποθέτει την προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων, στόχος που σίγουρα εξυπηρετείται από τη σημαντική αναβάθμιση των μεταφορικών υποδομών.
Η Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας - Θράκης διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αξιοποίηση του Βόρειο - Βορειοανατολικού άξονα ανάπτυξης της χώρας προς τα Βαλκάνια, τη νέα Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη, συμβάλλοντας έτσι στη δυναμική ένταξη της Ελλάδας στο διεθνές και ιδιαίτερα στο ευρωπαϊκό περιβάλλον. Ειδικότερα, τα Βαλκάνια και ο πέραν αυτών χώρος, η Ευρώπη των 27, παρέχει ευκαιρίες για νέες διακρατικές σχέσεις που αφορούν χώρες πέραν των άμεσων συνόρων της Ελλάδας, όπως είναι οι ανατολικοευρωπαϊκές χώρες και αυτές του Ευξείνου Πόντου.
Στην Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας - Θράκης, τα υπό κατασκευή και προγραμματιζόμενα έργα μεταφορικής υποδομής (κυρίως οδικά και λιμενικά, αλλά και σιδηροδρομικά) αποτελούν κύριο σκέλος της αναπτυξιακής πολιτικής, ενώ παράλληλα δημιουργούν προϋποθέσεις για τη λειτουργία στην Περιφέρεια ενός συστήματος συνδυασμένων μεταφορών.
Για την επίτευξη αυτής της αναπτυξιακής μας στρατηγικής ως Περιφέρεια αλλά και ως χώρα στοχεύουμε:
· ως προς τις οδικές υποδομές
*στην ολοκλήρωση τμημάτων του πρώην Πανευρωπαϊκού Διαδρόμου (9) και ειδικότερα του κάθετου άξονα της Εγνατίας Οδού, Ορμένιο - Αρδάνιο - Αλεξανδρούπολη και εναλλακτικά του κάθετου άξονα της Εγνατίας Οδού, Νυμφαία – Κομοτηνή. Στον πρώτο τα εναπομείναντα τμήματα κατασκευάζονται ενώ στον δεύτερο, τον οποίο θα επισκεφθείτε στη συνέχεια, ένα σημαντικό, το βασικότερο τμήμα του είναι υπό ολοκλήρωση,
* στην ολοκλήρωση του κάθετου άξονα Καβάλα (λιμάνι) – Δράμα – Σέρρες (Προμαχώνας) (Αυτοκινητόδρομος Ε61) που θα συνδέσει απευθείας τη Περιφέρεια με τον Πανευρωπαϊκό Διάδρομο (4). Αξίζει να τονισθεί ότι για το τμήμα Καβάλα – Δράμα του άξονα αυτού, που για τη Περιφέρειά μας έχει προτεραιότητα, η εκπόνηση των μελετών χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ (Πρόγραμμα Μακεδονία-Θράκη) με ορίζοντα ολοκλήρωσης τα μέσα του 2014,
* στην ολοκλήρωση των καθέτων αξόνων Ξάνθης - Εχίνου - Ελληνοβουλγαρικών συνόρων και Δράμας – Εξοχής - Ελληνοβουλγαρικών συνόρων που θα συνδέσουν τη Περιφέρεια με την ενδοχώρα της Βουλγαρίας και ακολούθως με τον Πανευρωπαϊκό Διάδρομο (4). Στο σημείο αυτό να αναφέρω ότι για τον κάθετο άξονα της Ξάνθης οι μελέτες είναι υπό εκπόνηση για το συνολικό μήκος του κάθετου άξονα με χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Εδαφικής Συνεργασίας «Ελλάδα – Βουλγαρία» και ορίζοντα ολοκλήρωσης των πρώτων τμημάτων αυτού στα μέσα του 2014,
* στην προσπάθεια προώθησης της δημιουργίας ενός νέου πανευρωπαϊκού διαδρόμου που θα συνδέει οδικά τη Κομοτηνή με τα σύνορα Ρουμανίας – Μολδαβίας μέσω Χασκόβου – Ρούσε/Γκιοργκίου – Βουκουρεστίου – Μαρασέστι και με κατεύθυνση προς Κισινάου και Οδησσό.
· ως προς τις σιδηροδρομικές υποδομές
* στην επέκταση των υφισταμένων συνδέσεων προς τις όμορες χώρες, ειδικά με το λιμάνι του Μπουργκάς της Βουλγαρίας και τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας αυτής καθώς και της σύνδεσης της Κομοτηνής με τη πόλη Ποντκόβα της Βουλγαρίας, στο πλαίσιο του προωθούμενου προς δημιουργία νέου πανευρωπαϊκού διαδρόμου,
* στην επέκταση του δικτύου σε χώρους οικονομικού ενδιαφέροντος (βιομηχανικές περιοχές, λιμάνια, κ.ά.). Σε ότι αφορά τη σύνδεση των λιμανιών, πρέπει να αναφερθεί ότι ήδη έχει δημοπρατηθεί η σύνδεση του νέου προβλήτα εμπορευματοκιβωτίων του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ (Πρόγραμμα Μακεδονία-Θράκη) ενώ είναι υπό εκπόνηση οι μελέτες σύνδεσης του νέου εμπορικού λιμανιού της Καβάλας, με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης αυτών το τέλος του 2015,
* στη δημιουργία νέας σιδηροδρομικής σύνδεσης που θα διατρέχει ολόκληρη τη Περιφέρεια και θα συνδέει τη Θεσσαλονίκη με την Αλεξανδρούπολη και τα Ελληνοτουρκικά σύνορα, επιδιώκοντας την ένταξη αυτής της γραμμής στα σιδηροδρομικά ευρωπαϊκά δίκτυα σαν διπλή ηλεκτροκίνητη γραμμή υψηλών ταχυτήτων.
· ως προς τις θαλάσσιες μεταφορές και τις λιμενικές υποδομές
* στο εμπορευματικό λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, πέραν των οδικών και σιδηροδρομικών συνδέσεων που προαναφέρθηκαν, επιδιώκεται η ολοκλήρωση των εργασιών εκβάθυνσης της λιμενολεκάνης, έργο που δημοπρατήθηκε με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ – τομεακό πρόγραμμα και η υλοποίηση των έργων πολυχρηστικού σταθμού στη χερσαία ζώνη,
* στο νέο εμπορευματικό λιμάνι της Καβάλας «Φίλιππος Β΄», πέραν της σιδηροδρομικής σύνδεσης που προαναφέρθηκε, προωθείται η ενίσχυσή του μέσω της βελτίωσης των υποδομών και ολοκλήρωσης των εργασιών επέκτασής του που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ – τομεακό πρόγραμμα.
Από την πλευρά μας κάνουμε κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο εντός του οποίου θα είναι εφικτή η χρηματοδότηση και υλοποίηση των επιδιώξεων που σας προανέφερα. Στην κατεύθυνση αυτή η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης ως μέλος της Ένωσης των Παράκτιων Περιφερειών της Ευρώπης (CPΜR) συνέβαλε καταλυτικά στην διαμόρφωση των παρατηρήσεων της Ένωσης επί της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για έναν αναθεωρημένο κανονισμό, που θα αφορά στον χαρακτηρισμό και σχεδιασμό των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών. Ευελπιστούμε στην αποδοχή των παρατηρήσεων αυτών, που είναι καθοριστικού χαρακτήρα για την Περιφέρειά μας, προσδοκώντας και στη δική σας συμβολή για αυτό.
Το επιμύθιο, ο καμβάς και η ταυτότητα της αναπτυξιακής μας πρότασης είναι η Περιφέρειά μας με τα δύο της λιμάνια, μέσω συνδυασμένων μεταφορών, να διασυνδεθεί με τα Παραδουνάβια και Παρευξείνια λιμάνια και κατ’ αυτό τον τρόπο να αποτελέσει ένα κέντρο διαμετακόμισης εμπορευμάτων, εναλλακτικό και ανταγωνιστικό με τα στενά του Βοσπόρου, που εμφανίζουν περιβαλλοντικό υπερκορεσμό αλλά και κόστος σε χρόνο και χρήμα.
Επανερχόμενος στο όραμά μας, θα αναφερθώ σύντομα στις προκλήσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, προκειμένου να γίνει αυτό πραγματικότητα. Στο νέο περιβάλλον όπως αυτό ορίζεται από το τροποποιημένο κανονιστικό πλαίσιο, τις κανονιστικές «καινοτομίες» της νέας προγραμματικής περιόδου, είμαστε υποχρεωμένοι να σχεδιάσουμε με γνώμονα: · την επίτευξη των στόχων της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, μέσω αυστηρής ιεράρχησης προτεραιοτήτων και ενίσχυσης των απαραίτητων συνεργειών,
· την εστίαση στα επιδιωκόμενα αποτελέσματα και όχι στην κατ’ ανάγκη απορρόφηση, με απώτερο στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας για όλους τους πολίτες,
· την επικέντρωση των μελλοντικών δαπανών σε τομείς προτεραιότητας, με στόχο τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου της χρηματοδότησης μέσω των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν, με απλά λόγια «να υλοποιήσουμε περισσότερα, με λιγότερα».
Ταυτόχρονα γνωρίζουμε ποιές είναι οι υποχρεώσεις μας για να ανταπεξέλθουμε με επιτυχία στις προκλήσεις αυτού του σχεδιασμού και της αποτελεσματικής υλοποίησής του. Η σημαντικότερη από αυτές, μία από τις αιρεσιμότητες όπως λέγονται που μας αφορά άμεσα, είναι η υποχρέωση που έχουμε για τη διατύπωση μιας Περιφερειακής στρατηγικής έρευνας και καινοτομίας για έξυπνη εξειδίκευση (στρατηγικές RIS3).
Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σε όλους τους τομείς της οικονομίας της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας – Θράκης είναι βασικός στόχος στο σχεδιασμό της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, καθώς έτσι θα ενισχύσουν τη θέση τους οι υπάρχουσες επιχειρήσεις και θα δοθεί η δυνατότητα να δημιουργηθούν νέες, με αποτέλεσμα θέσεις εργασίας, στήριξη εξαγωγών, υποκατάσταση εισαγωγών, δημιουργία εγχώριου προϊόντος.
Ένα βασικό εργαλείο που προκρίνεται για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 με σκοπό την βελτίωση της θέσης των επιχειρήσεων είναι η υποστήριξη καινοτόμων δράσεων. Η καινοτομία είτε ως αποτέλεσμα βασικής έρευνας που οδηγεί στη δημιουργία νέων προϊόντων, είτε ως αποτέλεσμα νέων μεθόδων οργάνωσης παραγωγής, υπηρεσιών, διάθεσης προϊόντων, είναι σημαντικός παράγοντας στήριξης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Για να εξυπηρετηθεί αυτός ο στόχος θα πρέπει σημαντικό μέρος των πόρων να στραφούν σε καινοτόμες δράσεις στήριξης των επιχειρήσεων, στην έρευνα εντός των επιχειρήσεων, αλλά και στην στοχευμένη έρευνα στο Πανεπιστήμιο και στο ΤΕΙ που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες της αγοράς και θα είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένου σχεδιασμού που θα έχει γίνει σε συνεργασία με τις επιχειρήσεις.
Στη κατεύθυνση αυτή, με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει πραγματοποιηθεί από ομάδα ειδικών, αξιολόγηση του επιπέδου έρευνας, καινοτομίας και έξυπνης εξειδίκευσης για τη Περιφέρειά μας. Η αξιολόγηση αυτή αποτέλεσε τη βάση συζήτησης σε ειδικό εργαστήριο (workshop) που πραγματοποιήθηκε με επιτυχία την 17η Απριλίου και στο οποίο συμμετείχαν φορείς έρευνας (Πανεπιστήμιο, ΤΕΙ, ερευνητικό κέντρο «ΑΘΗΝΑ», ΙΝΑΛΕ), εκπρόσωποι επιχειρηματικού κόσμου (Επιμελητήρια αλλά και ικανοποιητικός αριθμός επιχειρήσεων), εκπρόσωποι της Διοίκησης αλλά και της κοινωνίας των πολιτών.
Ως Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας – Θράκης έχουμε ήδη δρομολογήσει τις αναγκαίες διαδικασίες για την εκπόνηση της Περιφερειακής στρατηγικής έρευνας και καινοτομίας για την έξυπνη εξειδίκευση. Συστατικό στοιχείο των διαδικασιών αυτών αποτελεί η συγκρότηση, από τις αρχές του 2013, της ομάδας διαχείρισης της στρατηγικής για την έξυπνη εξειδίκευση, αλλά και η πρόσφατη απόφασή μου για τη σύσταση του Περιφερειακού Συμβουλίου Καινοτομίας, με τη συμμετοχή όλων των προβλεπομένων φορέων, ορίζοντας ταυτόχρονα και τον Πρόεδρο αυτού.
Ως βασικοί άξονες αναπτυξιακής στρατηγικής για τη Περιφέρεια Αν Μακεδονίας – Θράκης ενόψει της νέας περιόδου προσδιορίζονται οι ακόλουθοι:
· η επίτευξη ενός επιχειρηματικού περιβάλλοντος ευνοϊκού για τις επιχειρήσεις,
· η αύξηση της συμμετοχής του πληθυσμού στην αγορά εργασίας, οι περαιτέρω επενδύσεις στην εκπαίδευση και η προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμησης της φτώχειας,
· η δημιουργία βιώσιμων υποδομών για την ανάπτυξη της απασχόλησης,
· η ανάπτυξη μιας οικονομίας με φιλικά χαρακτηριστικά ως προς το περιβάλλον και αποδοτικής ενεργειακά,
· η υλοποίηση διοικητικών μεταρρυθμίσεων με στόχο μια πιο αποτελεσματική και υπεύθυνη Διοίκηση.
Στο πλαίσιο αυτών των αξόνων αναπτυξιακής στρατηγικής, ως βασικές προκλήσεις και προτεραιότητες κατά το σχεδιασμό της νέας περιόδου, σκιαγραφούνται οι κάτωθι:
· η ενδυνάμωση των δεσμών της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας με τις επιχειρήσεις, για την προώθηση της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας,
· η ανάγκη βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ της περιοχής
· η ανάγκη για περαιτέρω βελτίωση υπηρεσιών Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνιών,
· η ολοκλήρωση βασικών δικτύων υποδομών με κύριο βάρος σε αυτές των μεταφορών αλλά και της διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων,
· η συμπλήρωση των απαραίτητων κοινωνικών υποδομών,
· η αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων,
· η προώθηση μιας ενεργειακά αποδοτικής οικονομίας με χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δίδοντας κυρίως έμφαση στη γεωθερμία.
Η οριστικοποίηση αυτών των προτεραιοτήτων καθώς και η περαιτέρω εξειδίκευσή τους σε δράσεις είναι μία διαδικασία σε εξέλιξη. Για την ενίσχυση της συνεργασίας κατά τη προετοιμασία και την εξειδίκευση του νέου επιχειρησιακού Προγράμματος έχουμε προχωρήσει στη συγκρότηση ομάδων, κατά βασικό τομέα, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από όλους του αρμόδιους κατά περίπτωση κοινωνικο-οικονομικούς φορείς της Περιφέρειάς μας.
Η αρχιτεκτονική των επιχειρησιακών προγραμμάτων της νέας προγραμματικής περιόδου θα πρέπει να εγγυάται τη κυριότητα και εγγύτητα της λήψης αποφάσεων, την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων, τη χρηστή και διάφανη οικονομική διαχείριση. Στο πλαίσιο αυτό, είναι απαραίτητο να διδαχθούμε από τα λάθη του παρελθόντος.
Είναι κοινά αποδεκτό ότι μία από τις σημαντικότερες αδυναμίες του ΕΣΠΑ αφορά στην αρχιτεκτονική δομή των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και ειδικά των Περιφερειακών αφού στη τρέχουσα περίοδο έχουμε Επιχειρησιακά Προγράμματα σε επίπεδο μείζονος Περιφέρειας, παρατηρείται πλήθος εκχωρήσεων και ενδιάμεσων φορέων που διαχειρίζονται πόρους χωρίς συντονισμό και έλεγχο της συνάφειας και συμπληρωματικότητας των παρεμβάσεων, κ.λπ. Το γεγονός αυτό ήταν αποτέλεσμα μίας κεντρικής πολιτικής επιλογής συγκεντρωτισμού χρήσης των πόρων σε επίπεδο Υπουργείων με ιδιαίτερη ένταση στους πόρους του Γεωργικού και του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου.
Τα παραδείγματα είναι πολλά, μερικά δε από αυτά κραυγαλέα. Ο σχεδιασμός, η ένταξη και η διαχείριση έργων όπως π.χ. κατασκευή δικτύων ύδρευσης και υγρών αποβλήτων, βιολογικών καθαρισμών, αποκατάστασης ΧΑΔΑ, αγροτικής οδοποιίας, αναδασμών, διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών, υλοποιείται από Διαχειριστικές Αρχές των Υπουργείων. Οι δράσεις έρευνας και καινοτομίας που υλοποιούνται στην Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας-Θράκης διαχειρίζονται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας χωρίς καμία συμμετοχή και ενημέρωση της Περιφέρειας τόσο για τους φορείς που συμμετέχουν όσο για τα παραγόμενα αποτελέσματα και τη χρησιμότητα αυτών. Και αυτός δεν είναι ο μόνος τομέας, αλλά τον αναφέρω λόγω του σημαντικού ελλείμματος που δημιουργείται στον καθορισμό της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης στην Περιφέρεια Αν. Μακεδονίας-Θράκης. Όσον αφορά δε τις εκχωρήσεις από τα άλλα δύο ταμεία (ΕΚΤ και Γεωργικό), παρόλα τα επανειλημμένα αιτήματα μας προκειμένου να διασφαλιστεί ο ολοκληρωμένος χαρακτήρας παρεμβάσεων χωρικής ανάπτυξης (ορεινές μειονεκτικές περιοχές στην οροσειρά της Ροδόπης, παράκτιες και νησιωτικές, περιοχές υποβαθμισμένων οικισμών), μόλις προχθές μας εκχωρήθηκε σχετικό ποσό από την αρμόδια Γενική Γραμματεία του Υπουργείου Εργασίας από πόρους του ΕΚΤ και μόνο για τους τελευταίους, δηλαδή τους υποβαθμισμένους οικισμούς.
Αξιολογώντας την εμπειρία από την υλοποίηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου (2007 – 2013), προτείνουμε οι παρεμβάσεις της νέας προγραμματικής περιόδου να υλοποιηθούν, κυρίως μέσω 13 Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων με πολυταμειακά και πολυτομεακά χαρακτηριστικά. Προτείνουμε η διαχείριση των πράξεων, ήτοι η ένταξη, η χρηματοδότηση, η παρακολούθηση της πορείας υλοποίησής τους και η ολοκλήρωσή τους να γίνεται από την ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ με μοναδικό κριτήριο τη ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ του έργου. Έργα που χωροθετούνται εντός των διοικητικών ορίων της Περιφέρειας να διαχειρίζονται από την Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας αυτής.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση της προτεινόμενης Αρχιτεκτονικής για τη Διαχείριση της προγραμματικής περιόδου 2014 – 2020 είναι η περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου της ΜΟΔ Α.Ε. και των Διαχειριστικών Αρχών των Περιφερειών, που σήμερα είναι «Ενδιάμεσες», οι οποίες συμβάλουν τόσο στην επιτυχή ολοκλήρωση των Προγραμμάτων της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, όσο και στην υποστήριξη του σχεδιασμού των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020.
Η εξέλιξη του τρέχοντος Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Αν. Μακεδονίας-Θράκης θεωρώ ότι αποτελεί τον αδιάψευστο μάρτυρα για τις ικανότητες της Περιφέρειας στον τομέα της αποτελεσματικής διαχείρισης. Η αιρετή Περιφερειακή αρχή ανέλαβε την ευθύνη διαχείρισης του Προγράμματος από την 1η Ιουλίου του 2011, σχεδόν δύο χρόνια πριν. Η πρόοδος του Προγράμματος, το οποίο ενεργοποιήθηκε στο σύνολο των θεματικών του προτεραιοτήτων, στο διάστημα που ακολούθησε μέχρι σήμερα (με στοιχεία της 5ης Ιουνίου 2013), αποτυπώνεται κυρίως στα ακόλουθα δύο χαρακτηριστικά:
· Το ποσοστό των συμβασιοποιήσεων σε σχέση με το εκχωρηθέν ποσό ανέρχεται στο 91,18% όταν αντίστοιχα την 30/6/2011 ήταν 32,87%, και
· Το ποσοστό των πληρωμών σε σχέση με τα εκχωρηθέντα ποσά ανέρχεται στο 48,24% όταν αντίστοιχα την 30/6/2011 ήταν 23,00%.
Από την ανωτέρω αναφορά είναι εμφανής η θεαματική βελτίωση στους ρυθμούς υλοποίησης του Προγράμματος, ουσιαστικά μιλάμε για ένα Πρόγραμμα που έχει «κλείσει». Έχει όμως ιδιαίτερη αξία για εμάς ότι η διαχείριση του τρέχοντος προγράμματος εκ μέρους της Περιφέρειας Αν. Μακεδονίας-Θράκης αξιολογείται θετικά τόσο από τις Υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και από τη Κεντρική Διαχειριστική Αρχή, με κριτήριο, πέραν των ποσοτικών μεγεθών, και των ποιοτικών χαρακτηριστικών που αυτό έχει.
Στο σημείο αυτό θα ήταν θεσμικό ατόπημα εάν δεν αναφερόμουν σε έναν σημαντικό παράγοντα που συνέβαλε στη σημερινή εξέλιξη του ΠΕΠ Αν. Μακεδονίας-Θράκης. Συνειδητά άφησα την αναφορά αυτή στο τέλος, για να τονίσω την ιδιαίτερη σημασία της. Ο παράγοντας αυτός δεν είναι άλλος από την αποδοτική συνεργασία με τους Δήμους της Περιφέρειάς μας. Πεποίθηση μου είναι, εκτιμώντας ότι αυτή αποτελεί κοινή άποψη και των είκοσι δύο (22) Δημάρχων της Περιφέρειας, ότι η καθιέρωση μιας ισότιμης συνεργασίας και συντονισμένης δράσης, μοναδικής ίσως σε πανελλήνια κλίμακα, αποτέλεσε την ακρογωνιαία βάση για την επιτυχή υλοποίηση του ΠΕΠ Αν. Μακεδονίας-Θράκης, μέσω του οποίου κατεβλήθη προσπάθεια να αντιμετωπισθούν τα μείζονα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ΟΤΑ Α’ βαθμού. Στο ίδιο πλαίσιο είναι κοινή η βούληση και των δύο βαθμών αυτοδιοίκησης για περαιτέρω εξειδίκευση και ενίσχυση της συνεργασίας, ενόψει της εκπόνησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων της νέας προγραμματικής περιόδου.
Κύριε Χαν, κλείνοντας την τοποθέτηση μου αυτή θα ήθελα να σας εκφράσω την κραυγή αγωνίας των χιλιάδων συμπολιτών μου, που προσβλέπουν στην έξοδο από την κρίση μέσα από μία διαδικασία που ουσιαστικά θα επανεκκινήσει το οικονομικοκοινωνικό γίγνεσθαι του τόπου μας.
Και για να γίνει αυτό έχει σημασία στο επίκεντρο αυτής της πολιτικής επιλογής μας να βρίσκεται πάντα η ανθρώπινη ζωή. Η ανάπτυξη δεν είναι μόνο στεγνά στατιστικά στοιχεία. Πρωτίστως είναι η εγγύηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας στον χώρο και στον χρόνο. Μία τέτοια Ευρώπη, ανθρωποκεντρική ονειρευόμαστε και επιθυμούμε και τώρα την ώρα της κρίσης είμαστε πλέον πεπεισμένοι ότι θα το πετύχουμε δουλεύοντας σκληρά, έχοντας όραμα για την Περιφερειακή ανάπτυξη και χρησιμοποιώντας όλα τα χρηματοδοτικά εργαλεία που η μεγάλη Ευρωπαϊκή μας οικογένεια διαθέτει.
Κύριε Επίτροπε
Ο τόπος μας είναι ευλογημένος, έχει μακραίωνη ιστορία διαθέτει απεριόριστες αναπτυξιακές δυνατότητες και κυρίως ανθρώπους που μπορούν να πραγματώσουν το όραμα. Ζητώ από εσάς να το μοιραστείτε μαζί μας και να καταγραφείτε στους φίλους μας που ο τόπος μας και οι συμπολίτες μου ξέρουν διαχρονικά να μνημονεύουν και να τιμούν.
Σας ευχαριστώ πάλι για τη παρουσία σας, ευχόμενος καλή παραμονή στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου