Δέκα στρατηγικές χειραγώγησης του κοινού – ένα κείμενο του Noam Chomsky

Στα δελτία των 8 σου μιλάνε τα golden boys για τα προβλήματά σου.	Τα κανάλια μιλάνε με μόνο στόχο να σου κλείσουν το στόμα.	Οσο θα λιγοστεύει το φαϊ τόσο τα κανάλια θα μας ταϊζουν φόβο, ρατσισμό και ψέμα.	Δικτατορία χωρίς τανκς γίνεται. Χωρίς τηλεόραση όχι!
Στα δελτία των 8 σου μιλάει το ΔΝΤ	Τα κανάλια φτιάχνουν τις  νέες αλυσίδες σου.	Το μόνο πράγμα που δεν θα σου στερήσουν ποτέ  είναι η τηλεόραση. Υπάρχει λόγος…	Στα κανάλια δεν θα δεις ποτέ αυτό που πρέπει  οπωσδήποτε να δεις.

1.Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ  ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ

Το θεμελιώδες στοιχείο του κοινωνικού ελέγχου είναι η στρατηγική της απόσπασης της προσοχής που  έγκειται στην εκτροπή της προσοχής του κοινού από τα σημαντικά προβλήματα και τις αποφασισμένες από τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ αλλαγές μέσω της τεχνικής του κατακλυσμού  συνεχόμενων αντιπερισπασμών και ασήμαντων πληροφοριών. Η στρατηγική της απόσπασης της προσοχής είναι επίσης απαραίτητη για να μην επιτρέψει στο κοινό να ενδιαφερθεί  για απαραίτητες γνώσεις στους τομείς της επιστήμης, της οικονομίας, της ψυχολογίας, της νευροβιολογίας και της κυβερνητικής. «Διατηρήστε την προσοχή του κοινού αποσπασμένη μακριά από τα αληθινά κοινωνικά προβλήματα , αιχμάλωτη θεμάτων που δεν έχουν καμία σημασία. Διατηρήστε το κοινό απασχολημένο , τόσο πολύ ώστε να  μην έχει καθόλου χρόνο για να  σκεφτεί-πίσω  στο αγρόκτημα, όπως τα υπόλοιπα ζώα»(απόσπασμα από το κείμενο : Αθόρυβα   όπλα για ήρεμους πολέμους).

2.ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ   ΠΡΟΣΦΟΡΑ   ΛΥΣΕΩΝ

Αυτή η μέθοδος καλείται επίσης «πρόβλημα-αντίδραση-λύση». Δημιουργείται ένα πρόβλημα, μια προβλεφθείσα  «κατάσταση»  για να υπάρξει κάποια αντίδραση από τον κόσμο, με σκοπό αυτός ο ίδιος να  ορίσει τα μέτρα που η εξουσία θέλει να τον κάνει να δεχτεί. Για παράδειγμα: Αφήνεται να ξεδιπλωθεί  και να ενταθεί η αστική βία ή οργανώνονται αιματηρές   επιθέσεις που αποσκοπούν  στο να απαιτήσει ο κόσμος νόμους ασφαλείας  και πολιτικές εις βάρος της ελευθερίας. ‘Η ακόμα : Δημιουργούν μια οικονομική   κρίση  ώστε να γίνει αποδεκτή ως αναγκαίο κακό η υποχώρηση των κοινωνικών δικαιωμάτων και η διάλυση των δημόσιων υπηρεσιών.

3.Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ  ΣΤΑΔΙΑΚΗΣ  ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Για να γίνουν αποδεκτά τα διάφορα απαράδεκτα μέτρα, αρκεί η σταδιακή εφαρμογή τους, λίγο λίγο, επί συναπτά έτη. Κατ’ αυτόν τον τρόπο επιβλήθηκαν τις  δεκαετίες  του ΄80 και ΄90 οι δραστικά νέες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες   ( νεοφιλελευθερισμός ) : ανύπαρκτο κράτος, ιδιωτικοποιήσεις, ανασφάλεια, ελαστικότητα, μαζική ανεργία, μισθοί που δεν εξασφαλίζουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα, τόσες αλλαγές που θα είχαν προκαλέσει επανάσταση  αν είχαν εφαρμοστεί μονομιάς.

4.Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ  ΑΝΑΒΟΛΗΣ

Ενας άλλος τρόπος για να γίνει αποδεκτή  μια αντιλαϊκή απόφαση είναι να την παρουσιάσουν ως «επώδυνη και αναγκαία», εξασφαλίζοντας  τη συγκατάβαση του λαού τη δεδομένη χρονική στιγμή και εφαρμόζοντάς τη στο μέλλον. Είναι πιο εύκολο να γίνει αποδεκτή μια μελλοντική θυσία απ’ ό,τι μια άμεση. Κατά πρώτον επειδή η προσπάθεια δεν καταβάλλεται  άμεσα και κατά δεύτερον επειδή το κοινό, η μάζα, πάντα έχει την τάση να ελπίζει ότι «Τα πράγματα θα φτιάξουν στο μέλλον» και ότι οι απαιτούμενες θυσίες  θα αποφευχθούν. Αυτό δίνει περισσότερο χρόνο στο κοινό να συνηθίσει στην ιδέα των αλλαγών και να τις αποδεχτεί με παραίτηση όταν φτάσει το πλήρωμα του χρόνου.

5.ΑΠΕΥΘΥΝΣΗ ΛΟΓΟΥ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟ ΣΑΝ  ΑΥΤΟ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Η πλειονότητα των διαφημίσεων που απευθύνονται στο ευρύ κοινό χρησιμοποιούν λόγο, επιχειρήματα, προσωπικότητες και τόνο της φωνής , όλα ιδιαίτερα παιδικά , πολλές φορές στα όρια της αδυναμίας, σαν ο  θεατής να ήταν μικρό παιδάκι ή διανοητικά υστερημένος. Οσο περισσότερο θέλουν να εξαπατήσουν το θεατή τόσο πιο πολύ υιοθετούν ένα παιδικό τόνο. Γιατί; «Αν κάποιος απευθύνεται σε ένα άτομο σαν αυτό να ήταν 12 χρονών ή και μικρότερο, αυτό λόγω της υποβολής είναι πολύ πιθανό να τείνει σε μια απάντηση ή αντίδραση απογυμνωμένη από κάθε κριτική σκέψη όπως αυτή ενός μικρού παιδιού» (βλ. Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους).

6.ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ

Η χρήση του συναισθήματος   είναι μια κλασική τεχνική προκειμένου  να επιτευχθεί βραχυκύκλωμα στη λογική ανάλυση  και στη κριτική σκέψη των ατόμων. Από την άλλη, η χρήση των συναισθημάτων ανοίγει την πόρτα για την πρόσβαση στο ασυνείδητο και την εμφύτευση ιδεών, επιθυμιών, φόβων, καταναγκασμών ή την προτροπή για ορισμένες συμπεριφορές.

7.Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑ

Κάνε το κοινό να είναι ανήμπορο να κατανοήσει τις μεθόδους και τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται  για τον έλεγχο και τη σκλαβιά του…. «Η ποιότητα της εκπαίδευσης που δίνεται στις  κατώτερες κοινωνικές τάξεις πρέπει να είναι η  φτωχότερη και η μετριότερη δυνατή, έτσι ώστε το χάσμα της   άγνοιας μεταξύ των κατώτερων και των ανώτερων κοινωνικών τάξεων να είναι και να παραμένει αδύνατο να γεφυρωθεί» (βλ. Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους).

8.ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑ

Προωθήστε στο κοινό την ιδέα ότι  είναι της μόδας να είσαι ηλίθιος, χυδαίος   και αμόρφωτος…

9.ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΕΝΟΧΗΣ

Κάντε τα άτομα να πιστέψουν ότι  αυτά και μόνον αυτά είναι ένοχα για την κακοτυχία τους, εξαιτίας της ανεπάρκειας  της νοημοσύνης τους, των ικανοτήτων ή των προσπαθειών τους. Ετσι, τα άτομα αντί  να εξεγείρονται ενάντια στο οικονομικό σύστημα, υποτιμούν τους εαυτούς τους και νιώθουν ενοχές , κάτι που δημιουργεί   μια γενικευμένη κατάσταση κατάθλιψης, της οποίας απόρροια είναι η αναστολή της δράσης… Και χωρίς δράση δεν υπάρχει επανάσταση.

10.ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΑΠ’ Ό,ΤΙ ΑΥΤΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ

Κατά τα τελευταία 50 χρόνια, η ταχεία πρόοδος της επιστήμης έχει δημιουργήσει ένα αυξανόμενο κενό  μεταξύ των γνώσεων του κοινού και εκείνων που κατέχουν και χρησιμοποιούν οι κυρίαρχες ελίτ. Χάρη στη βιολογία, στη νευροβιολογία και στην εφαρμοσμένη ψυχολογία, το σύστημα έχει επιτύχει μια εξελιγμένη κατανόηση των ανθρώπων, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Το σύστημα έχει καταφέρει να γνωρίζει καλύτερα τον «μέσο άνθρωπο» απ ό΄τι αυτός γνωρίζει τον  εαυτό του. Αυτό σημαίνει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το σύστημα ασκεί   μεγαλύτερο έλεγχο και μεγάλη εξουσία πάνω στα   άτομα, μεγαλύτερη από αυτήν που τα ίδια ασκούν στους εαυτούς τους.

Στα δελτία των 8 μιλάνε οι πλούσιοι για τα προβλήματα των φτωχών…	Τα κανάλια δεν λένε αλλά κατασκευάζουν την αλήθεια.	Αν το είπε η τηλεόραση, μάλλον είναι ψέμα	Ποτέ δεν υπήρξε τόση μονοφωνία, όσο με τα πολλά κανάλια.
Μας κοιμίζουν με τα κανάλια  για να κοιμούνται ήσυχοι.	Τα κανάλια λένε την αλήθεια μόνο κατά λάθος.	Τα κανάλια σε «ενημερώνουν» για να είναι σίγουρα πως δεν θα ενημερωθείς.	Κλείσε την τηλεόραση, όσο ακόμη είναι νόμιμο.
Απ’ τα κανάλια σε ενημερώνουν οι κλέφτες για τις κλοπές.	Οπου ακούς πολλά κανάλια αργεί να ξημερώσει.	Ο,τι αγγίζει η τηλεόραση γίνεται ψέμα.	«Πιο εύκολα περνά μια καμήλα από την τρύπα μιας βελόνας, παρά η αλήθεια από τα κανάλια».